Tym z Was, którzy interesują się ideami permakultury oraz ich zastosowaniem w praktyce, zapewne znana jest książka: Permakultura Seppa Holzera. Praktyczne zastosowanie w ogrodnictwie, sadownictwie i rolnictwie. Jest to niewątpliwie często polecana książka. Jest ona dla osób, które dopiero zaznajamiają się z tą tematyką oraz ludzi poszukujących inspiracji i wskazówek do działania.
Dlatego dzisiejszy post jest poświęcony właśnie tej książce.

O autorze i powstaniu książki

Sepp Holzer urodził się w 1942 roku w Salzburgu, w Austrii. Jako 19 latek przejął górskie gospodarstwo rolne po swoich rodzicach, ulokowane w Lungau, zwane Krameterhof. Od tego czasu Holzer wprowadził tam tak zwaną kulturę specjalną. Obecnie Krameterhof ma powierzchnię 45 hektarów, rozciąga się na wysokości od 1100 do 1500 metrów n.p.m. na południowym zboczu góry Schwarzenberg.

Oryginalne, pierwsze wydanie książki, o której mowa: Permakultura Seppa Holzera. Praktyczne zastosowanie w ogrodnictwie, sadownictwie i rolnictwie, miało miejsce w 2004 roku, natomiast wydanie polskie w roku 2014. Książka ta jest drugą książką autorstwa Holzera. W książce tej autor opisuje własne, ponad 40 letnie doświadczenia w pracy rolnika, zajmującego się tzw. uprawami alternatywnymi.

Pierwsza jego książka biograficzna, o oryginalnym tytule Der Agrar-Rebell (Rolniczy buntownik), okazała się ogromnym sukcesem. Zachęty od rodziny i gości odwiedzających Krameterhof oraz otrzymane listy od czytelników – znacząco przyczyniły się do powstania następnej, opisywanej tu książki. Dała ona szansę autorowi na udokumentowanie swoich doświadczeń i odkryć, a także podzielenia się z czytelnikami swoimi przemyśleniami.

Idee przyświecające Holzerowi

Jednym z głównych założeń Holzera było przekonanie ludzi, by na nowo odkryli korzyści płynące z życia w zgodzie z naturą oraz by starali się ją zrozumieć, zamiast podejmować z nią walkę. Uważał, że wiele współcześnie podejmowanych działań świadczy o niemądrym obchodzeniu się z przyrodą, co rodzi dalekosiężne konsekwencje dla ludzi i innych żyjących istot. Przykładem może być tutaj wypalanie dziesiątek tysięcy hektarów buszu i lasów deszczowych wraz z żyjącymi tam stworzeniami, tylko po to, by prowadzić na tych terenach rolnictwo monokulturowe.

Rolnictwo to daje zwykle korzyści finansowe tylko wąskiej grupie ludzi, pogłębiając tym samym dysproporcje społeczne, zwiększając biedę i głód. Wiele osób straciło przez to swoje ziemie na rzecz obszarników, a tym samym zostali pozbawieni możliwości zapewnienia wyżywienia sobie i swojej rodzinie. To tylko jedna z wielu zastanych sytuacji, z jaką autor bezpośrednio się zetknął, uczestnicząc w wielu międzynarodowych projektach np. w Kolumbii, Brazylii, Tajlandii czy USA. Według Holzera, zadaniem każdego z nas jest obrona naszych ziem i wykorzystania ich w odpowiedni, bardziej odpowiedzialny sposób, by służyły zarówno obecnym jak i przyszłym pokoleniom.

Doświadczenie Seppa Holzera

Przez lata Sepp Holzer zdobywał doświadczenie, prowadząc gospodarstwo według własnej metody. Sposób prowadzenia takiego gospodarstwa zwykło nazywać się alternatywnym, dlatego, że była to zgoła odmienna forma w porównaniu do tych powszechnie przyjętych i aprobowanych również przez urzędników państwowych. Dlatego też sam autor wspomina, że jego współpraca z urzędami, np. by uzyskać zgodę na realizację jakiegoś pomysłu, była bardzo męcząca i kosztowała go dużo energii. Jednak nigdy nie poddawał się w walce z trudnościami i dążył do wyznaczonego celu.

Do momentu pojawienia się tej książki, Holzer miał już za sobą kilkadziesiąt lat doświadczenia. Ponad 40 letnia praktyka pozwoliła mu polepszać i rozwijać swoje kultury tak, by przynosiły one jak największe plony, przy coraz mniejszym nakładzie pracy. Od początku był przekonany, że warto wzorować się na naturalnych cyklach przyrody, bo ona sama w sobie jest harmonią.

Permakultura – jedyna droga

Z perspektywy czasu Sepp Holzer uważa to, za jedyną, właściwą drogę. Jak się okazało po latach, podstawowe idee permakultury były mu bliskie, zanim jeszcze zaczęto używać tego pojęcia. Pojęcie to zostało wprowadzone przez australijskiego ekologa Billa Mollisona i jego studenta Davida Holmgrena w 1978 roku. Słowo permakultura (ang. permaculture) pochodzi z angielskiego wyrażenia pernament agriculture, co na język polski można przetłumaczyć jako trwałe i zrównoważone rolnictwo. Chodzi zatem o rolnictwo zgodne z naturą, respektujące jej naturalne cykle i ekosystemy.

W 1995 roku, kiedy to na Krameterhofie odbyło się seminarium z inicjatywy Uniwersytetu Rolniczego w Wiedniu, Holzer dowiedział się od studentów, że istnieje określenie jego sposobu zarządzania gospodarstwem i jest to właśnie permakultura. Po przeczytaniu kilku książek udostępnionych przez studentów, Holzer zgodził się z przytoczonymi przez nich argumentami.

Podstawowymi założeniami permakultury są zatem:

  • współdziałanie ze sobą wszystkich elementów systemu
  • wielofunkcyjność – każdy element systemu pełni kilka funkcji
  • efektywne wykorzystanie energii, praca z energią odnawialną
  • korzystanie z zasobów naturalnych
  • produktywne wykorzystanie systemów na niewielkiej przestrzeni
  • wykorzystywanie i współtworzenie naturalnych procesów i cykli
  • wykorzystywanie efektów brzegowych
  • bioróżnorodność

Na przestrzeni lat powstało wielu propagatorów idei permakultury, jednak niektórzy z nich, jak stwierdził Holzer, zajmują się wyłącznie teorią i nie mają praktycznego doświadczenia. Własne doświadczenie jest niezbędne, szczególnie dla tych, którzy szerząc tą ideę, chcą udzielać fachowych rad, wskazówek i pomóc projektować teren zgodnie z ideami permakultury. Każdy jednak, w zależności od warunków i możliwości, powinien znaleźć swoją własną drogę do życia zgodnie z naturą i tworzenia swoich własnych projektów bazujących na ideach permakulturowych.

Krameterhof Seppa Holzera

Gospodarstwo permakulturowe Krameterhof Seppa Holzera istnieje od 1962 roku. Lata doświadczeń dały mu możliwość wypracowania własnych, ciekawych metod gospodarowania terenem, którymi dzieli się w swojej książce. Z uwagi na fakt, że gospodarstwo to znajduje się w Alpach, na wysokości między 1100 – 1500 metrów n.p.m, część zastosowanych przez niego rozwiązań być może będzie jedynie wskazówką i inspiracją.

Dla każdego jednak, komu bliskie są idee permakultury i chciałby się na czymś wzorować, wypracowując swój indywidualny styl prowadzenia gospodarstwa, książka ta z pewnością okaże się przydatna. Znajdziemy tu treści m.in. związane z kształtowaniem terenu, w tym zakładaniu tarasów, zagonów podwyższonych i pagórkowatych, tworzeniem krajobrazów wodnych, rolnictwem alternatywnym, alternatywną hodowlą zwierząt, uprawą owoców i zakładaniem sadów, uprawą grzybów, tworzeniem ogrodów wiejskich i miejskich oraz opisem międzynarodowych projektów, współtworzonych przez autora.

Wszystkich zainteresowanych zachęcam do przeczytania tej książki !

Informacje o wszystkich najnowszych projektach, wykładach i seminariach oraz wycieczkach po Krameterhofie znajdują się na ich stronie internetowej:
www.krameterhof.at (strona niemieckojęzyczna)

Artykuł napisałam w oparciu o informacje zawarte w książce:

Permakultura Seppa Holzera

Źródło zdjęcia głównego:
https://unsplash.com/photos/5fx9kYxmddU